Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) ZMO Lideri Baki Remzi Suiçmez, 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü hasebiyle yazılı açıklama yaptı.
Suiçmez, şu değerlendirmelerde bulundu:
“1946 yılında kurulan Milletlerarası Tarım Üreticileri Federasyonu`nun (IFAB) kuruluş günü olan 14 Mayıs günü tüm dünyada ‘Dünya Çiftçiler Günü’ olarak kutlanmaktadır. İçinde bulunduğumuz sıkıntı şartlara karşın üretmeye, halkımızı beslemeye devam eden, toprağımıza sahip çıkan, alın teri ile ülkemize hizmet eden çiftçilerimiz, her geçen gün artan sıkıntılar nedeniyle günlerini buruk kutluyor. Ülkemizde çalışan nüfusun yüzde 17,2`sini istihdam eden tarım kesiminin asıl ögesi olan çiftçilerimizin içinde bulundukları şartlar göz önüne alındığında, bugün bir kutlama günü değil, yaşanan meseleleri sorgulama ve tahlil bulma günüdür.
‘YERLİ ÜRETİME YÖNELİK SOMUT TEDBİRLERİN ALINMAMASI YAŞANAN ÖNEMLİ SIKINTILARI DAHA DA ARTIRMIŞTIR’
Ülkemizde 1980`li yıllardan beri uygulanmakta olan neoliberal tarım siyasetleri sonucunda tarım dalımız ve çiftçilerimiz çok önemli problemlerle karşı karşıyadır. Global salgın, önemli kuraklık, derinleşerek artan ekonomik kriz, savaş şartları üzere harika süreçlerde yerli üretim ve üreticiye yönelik önemli somut tedbirlerin alınmaması yaşanan önemli problemleri daha da artırmıştır. Ülkemizin ziraî üretiminde yaşanan meselelere somut tahliller bulunmadan bunlara her geçen gün yenilerinin eklenmesi, girdilerde ve eserlerde problemleri ithalatçı siyasetlerle çözmeye yönelik kolaycı yaklaşımların sürat kesmeden devam etmesi, ziraî girdi maliyetlerinin yüksekliği karşısında vaktinde ve gereğince takviye verilmemesi nedenleriyle çiftçinin kâr elde edemediği için üretimden çekilmesi, artmaya devam eden besin enflasyonu karşısında tüketicinin kıymetli besin eserlerine erişmeye çalışması son yıllarda gündemin değişmeyen mevzuları haline gelmiştir.
‘PLANLAMA YAPMAZSAK TEMEL ESERLERDE KENDİMİZE YETEMEYİZ’
Ziraî kamu idaresi alanı tümüyle yabancı ve yerli şirketlerin denetimine ve özgür piyasanın insafına terk etmeye çalışırken, kapatılan ziraî KİT`lerin yokluğu ve işlevsizleştirilen kooperatiflerin güçsüzlüğü çiftçinin piyasaya müdahale etmesini engellemektedir. Çiftçi örgütlerinin sesinin vaktinde ve güçlü çıkmaması da çiftçinin emeğinin karşılığını almasını güçleştirmektedir. TÜİK resmi bilgileri aktüel ve gerçekçi olmayıp, düşük gösterilen girdi fiyat endeksine dayalı düşük taban fiyatı açıklanarak hasat vakti eser bedelini baskılama uğraşları devam etmektedir. Hasat vakti yapılan dışalımlarla üretici fiyatının baskılanması yanlışı günümüzde de devam etmektedir. Gerçek üretim maliyetleri üzerinden çiftçi kârı ve refah hissesini içeren alım fiyatları açıklanmamakta, alım garantisi ya verilmemekte ya da kâfi alım yapılmamakta, yerli ve yabancı piyasalarda oluşan yüksek fiyat farkına karşın çiftçiye fark ödemesi yapılmamaktadır. Küçük aile işletmelerinin üretimde bulunmak için bankalara, tarım kredi kooperatiflerine, özel kesime borçlanmak zorunda kaldığı ve kredi faizlerinin çiftçi lehine olmadığı ortamda çiftçi borçları daima artmakta, ipotek karşılığı üreticinin üretim araçlarına el konularak üretici üretim dışına itilmektedir. Yem-Süt-Et denklemi üretici aleyhine olup anaç hayvanların kesite gitmesi tüketiciyi de olumsuz etkilemektedir. Güç maliyetleri kâfi sulama yapılmasını engellemektedir. Tarım toprakları, meralar, zeytinlikler süratle hedef dışı kullanıma açılırken, üretim ortamındaki problemler nedeniyle çiftçi kendi yerini ekmekten vazgeçip terk etmektedir. Çiftçi yaş ortalaması epeyce yüksek olup gençler tarıma ilgi göstermemektedir. Bayan ve çocuk personelliği istismar edilmeye devam ederken, mevsimlik tarım personellerinin sıkıntıları hala çözülememiştir. Tarımın 2021 yılında yüzde 2,2 küçüldüğü bir ortamda, orta vadeyi kapsayan evvelden açıklanıp yıl içinde ödenen dayanaklar ve düşürülen girdi maliyetleriyle ülke seviyesinde ziraî üretim planlaması yapılmadığı sürece temel eserlerde kendimize kâfi olamayacağımız ortadadır.
‘SORUNLARIN TAHLİLİ İÇİN TOPLUMDAN, ÜRETİMDEN, EMEKTEN YANA SİYASET TERCİHLERİ SÜRATLE YAŞAMA GEÇİRİLMELİ’
Üretim meseleleri kadar üretilen eserlerin pazarlanması etabı da önemli meseleler içermektedir. Hal Yasası, zincir marketlerin tekelci yapısı, çiftçiler aleyhine işleyen kontratlı üreticilik modeli üzere nedenlerle besin tedarik zincirindeki meseleler giderilememekte, göstermelik raf baskınları ve enflasyon timleriyle ‘tarlada ucuz rafta kıymetli ürün’ sorunu çözülememektedir. Tarım ve besin alanında yaşanan problemler da aşikardır, tahlil teklifleri de aşikardır. Problemlerin çözülmesi için toplumdan yana, üretimden yana, emekten yana siyaset tercihlerinin süratle yaşama geçirilmesi bir zorunluluktur. Dünya ölçeğinde yine gündeme gelen muhafazacı tarım siyasetleri tercihlerinden ders çıkararak, ülkemizdeki dışa bağımlı neoliberal siyasetler yerine bir an evvel üretim odaklı ulusal çıkarlara yönelik ‘kamucu tarım politikası’ değişikliğine gidilmelidir.
‘ÜLKE SEVİYESİNDE ZİRAÎ ÜRETİM SEFERBERLİĞİ İLAN EDİLMELİ’
Açlığın, kıtlığın, besin savaşlarının yaşanmadığı bir dünyada besin egemenliği, besin güvenliği ve besin garantisinin sağlanarak üreticilerimizle ve tüketicilerimizle birlikte tüm yurttaşlarımızın sağlıklı bir etrafta refah içerisinde keyifli yaşaması temel emelimiz olmalıdır. Bu kapsamda; öncelikle tarım yerlerimizi koruyacak biçimde ülke seviyesinde ‘Arazi Kullanım Planlaması’ yapılmalıdır. Ülke ve bölgeler seviyesinde büyük ova muhafaza alanları başta olmak üzere korunan ve sulanan tarım yerlerimizde üretim ölçüsü artışı, eser çeşitliliği, üretim sürekliliğini sağlayacak ve Tarım Kanunu’na nazaran belirlenen vaktinde ödenecek somut dayanaklarla yönlendirilecek ‘Tarımsal Üretim Planlaması’na geçilmelidir. Ülke seviyesinde ‘Tarımsal Üretim Seferberliği’ ilan edilmeli, girdi maliyetleri düşürülmeli, ucuz kredi imkanları oluşturulmalı, artırılacak eser ve girdi dayanakları üretime ve üretene vaktinde verilmelidir. Bilhassa temel eserlerde gerçek maliyetlere nazaran evvelden alım fiyatı açıklanmalı, alım garantisi verilmeli, dönem sonu gerekirse fark ödemesi yapılmalıdır.
‘ÜRETİCİLERİMİZE HAK ETTİĞİ KIYMET VERİLMELİ, KAMU İDARESİNE OLAN İTİMADI TAZELENMELİ’
Hayvansal üretim bitkisel üretimden başka düşünülmemeli, yem maliyetleri düşürülmeli, süt-yem paritesi 1/1,5 olarak uygulanmalıdır. Kamu sulama yatırımları ve arazi toplulaştırma hizmetleri gecikmeden bitirilmelidir. Ar-Ge çalışmalarına önemli yatırım yapılarak yerli girdi ve teknoloji üretimine yönelik çalışmalar hızlandırılmalıdır. Ziraî hammadde ve eser dışalımı kısıtlanmalı, dışsatım imkanları artırılmalıdır. Demokratik, özerk, güçlü kooperatifçilik üretici ve tüketici boyutunda desteklenmeli, besin tedarik zincirinin tüm basamakları halkın faydasına tekrar düzenlenmelidir. Kırsal alanları geliştirecek, ülkemiz gerçeği olan küçük aile işletmeciliğini destekleyecek, çiftçilerimizin refah seviyesini artırma kadar toplumsal hayatın daha fazla içinde yer almasını sağlayacak tedbirler alınmalıdır. Tahminen de en kıymetlisi tüm tüketicileri fedakârca doyurmasına rağmen önünü görmekte zorlanan üreticilerimize hak ettiği kıymet verilmeli, çiftçilerimizin morali yükseltilmeli ve kamu idaresine olan itimadı tazelenmelidir.
Bilimi çiftçi ve toprak ile buluşturan, ziraî üretimin her etabında çiftçilerimizle birlikte olan TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası olarak, çiftçilerimizin alın terinin ve emeğinin en ulu kıymet olarak görüleceği günler dileğiyle, 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü umutlu olsun.”
