Yıllar evvel Prof. Dr. Özgür Demirtaş ile birlikte katıldığı bir programda yaptığı dolar açıklamaları ile gündeme gelen iktisat müellifi Necmettin Batırel, bu defa iktidara reaksiyon gösterdi. Batırel, “İki kıymetli gelişme var ki, hesapları altüst ediyor. Birincisi akaryakıttaki büyük artış. Ekonomik tertibin bozulmasında birinci derecede rol oynuyor.” diye konuştu.
HESAPLARI ALTÜST EDİYOR
Enflasyonun büyük bir sorun haline geldiğini itiraf eden Batırel, ”Enflasyon, yani hayat pahalılığı en büyük sorun hâline geldi. Fiyatları düşürmek için Hazine, Merkez Bankası, BDDK, SPK, bütün imkânlarını seferber etti. Peş peşe kararlar açıklanıyor. Maksat Türk lirasına kıymet kazandırmak. Lakin iki değerli gelişme var ki, hesapları altüst ediyor. Birincisi akaryakıttaki büyük artış. Ekonomik nizamın bozulmasında birinci derecede rol oynuyor. Fiyatlar 1 yılda olağandışı arttı. 13 Haziran 2021’de dolar kuru 8,5 TL idi. Bugün 17,25 TL, %102 artmış. Brent petrol tıpkı tarihte 70 dolardan satılıyormuş, bugün 119 dolar, %70 artmış…” yorumu yaptı.
Akaryakıt fiyatlarının olması gerekenden daha yüksek düzeylerde izlediğini söyleyen Batırel, şöyle devam etti:
Ama gelin görün ki, akaryakıtın litresi 1 yılda 7,15 TL’den 28,45 TL’ye çıkmış, tam %297 artmış. Fiyat 4’e katlanmış. Dolardaki artışla Brent petroldeki artışın ortalaması olan %85’lik artışı akaryakıta uygularsanız, litre fiyatı 13,22 TL çıkıyor. Meğer bugün fiyat 15 lira daha yüksek. Pekala bu tablo nasıl oluştu? 20 Aralık 2021’de dolar kuru 18,36’ya çıkınca fiyatlar olağandışı yükseldi. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası Brent petrolün 140 dolara tırmanmasıyla ipler koptu. Lakin daha sonra hem kur artışı durdu, hem de petrol gevşedi, fakat fiyatlar bir türlü olağan düzeyine inemedi. Devlet akaryakıttan büyük oranda vergi alıyor. Toplanan vergiler bütçede en büyük gelir kaynağı oluşturuyor. Devletin buna büyük gereksinimi var. Vatandaşa hizmet olarak yansıtıyor. Bunların hepsine tamam, itirazımız yok. Lakin çok yükselen akaryakıt maliyetleri tavana çıkarıyor, doruktan tırnağa artırım geliyor. Enflasyon tepede kalıyor.
RAKAMLAR GÜLECEĞİMİZ YERDE BİZİ AĞLATIYOR
Hükümetin vatandaşa kâfi besin temin etmeden yurtdışına ucuz besin ihraç etmesini de eleştiren Batırel, ”İkinci büyük eza gıdada…Türkiye’nin ihracatı yılın birinci 5 ayında 102 milyar 504 milyon dolara yükseldi. Geçen sene bu sayı, 80,7 milyar dolardı. 21,8 milyar dolarlık artış var. Sayılar çok yüksek, bize gurur veriyor… Lakin bunun ortasında 13,5 milyar dolarla cumhuriyet tarihinin en büyük tarım kümesi ihracatı var ki, güleceğimiz yerde bizi ağlatıyor. Global çapta besine erişimin zorlandığı, ülkelerin bu bahiste ihracat kısıtlamalarına gittiği bir periyotta biz niçin birebir yolu izlemiyoruz.
İhracatın artması hoş, lakin bunu yaparken, halkın sırtına büyük bir yük bindirdiğimizin farkında mıyız? Rusya dünyaya besin satmıyor, Hindistan onu izliyor. Çin, gelecek 5 yılda yaşanacak büyük besin krizine karşı daima stok yapıyor. Hububat bakliyat yağlı tohumlar ve mamulleri %32 artışla 4 milyar 469 milyon dolar, meyve ve zerzevat mamulleri %30 artışla 970 milyon dolarla rekor kırmış. Zeytin ve zeytinyağı kesiminin dış satımı yüzde 48 artarak 167 milyon 317 bin dolara ulaşmış. İşte bunun için bir kilo pirinci 20, mercimeği 24, şekeri 20, zeytinyağının (riviera) litresini 55 liradan alıyoruz” dedi.
VATANDAŞ CEBİNDEN ÖDÜYOR
Necmettin Batırel kelamlarına şöyle devam etti:
Ticaret Bakanlığı, Tarım Bakanlığından ülkemizin yıllık hububat, zerzevat – meyve gereksinimini öğrenmeli. Bunun üzerindeki sayıların satışına katiyen müsaade vermelidir. Besin ihracatına kesinlikle kota getirilmelidir. Satmayın kardeşim “Önce benim vatandaşım” deyin.. Bizim muhtaçlığımız varken dışarıya niçin mal satıyoruz. İhracat artsın ülke döviz kazansın buna itiraz yok. Lakin kaş yapayım derken göz çıkarmayalım. Besin fiyatlarını düşürmek istiyorsak yurt içinde mal bolluğu yaşatmalıyız. Ne oluyor biliyor musunuz?
5 ayda 13,5 milyar dolarlık tarım eseri ihracatının bedelini vatandaş 20 milyar dolar olarak cebinden ödüyor. Olmaz bu türlü şey. Besin fiyatlarının TÜFE üzerindeki hissesi %23,3.. Akaryakıtın %4,9… Bu iki kalemin TÜFE üzerinde %30 tesiri var. Ancak başka kalemler bu maliyet artışlarından dolaylı olarak çok etkileniyor. Akıntıya karşı kürek çekiyoruz. Bu yol derhâl değişmeli. Enflasyonla gayret topyekûn yapılmalı ki sonuç alınsın.
NE OLMUŞTU?
5 yıl evvel CNN Türk’te katıldıkları programda karşı karşıya gelen Batırel ile Demirtaş ortasında geçen diyalog her döviz kuru artışında yine gündeme geliyordu.
Batırel kelam konusu programda “Ben olsam dolar rezervinden 10 milyar doları şakkadanak satarım! Şaşırır millet! Arttan şak bir 10 milyar dolar daha satarım! 20… yetmedi! Bir 10 daha! 30… Biter zati çil yavrusu üzere dağılır millet” tabirlerini kullanmıştı.
Programın öteki konuğu Prof. Dr. Özgür Demirtaş ise, bu sistemle doların düşmeyeceğini belirtmişti.
