Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, atık toplayıcıların daha yeterli kaidelerde çalışabilmeleri için genelge yayımladı. Bu kapsamda atık toplayıcılara, “Bağımsız Sıfır Atık Toplayıcısı Kartı” verilecek.
Bakanlığın atık toplayıcılarına yasal bir statü kazandırmayı hedefleyen genelgesi sonrası, atık toplayarak hayatını sürdüren ve geri dönüşüme katkı veren şahıslardan ‘Bağımsız Sıfır Atık Toplayıcısı Kartı’ talep edilmeye başlandı.
Çöplerden kağıt, plastik ve demir üzere çeşitli atıkları toplayarak geçimlerini sağlamaya çalışanlara yönelik yayınlanan genelge sonrası çöplerden atık toplamak isteyenlerin, bulundukları vilayetteki Etraf Vilayet Müdürlükleri ile belediyelere başvurarak kart sahibi olması gerektiği bildirildi.
Başvuranlar ortasında durumları uygun görülenlere, belediyeler tarafından çalışma müsaadesini gösteren kimlik dokümanı ile üniforma verilecek.
“DEVLET MÜSAADE VERİRSE TOPLARIZ”
Sokaklarda atık toplayarak hayatını sürdüren Afganistanlı Bekir Amanözdayı, “Bir günde 100-150 lira kazanıyoruz. Bir gün iş var, bir gün iş yok. Aslında iş yok, mecbur topluyoruz, devlet için topluyoruz” dedi.
Demir isimli 46 yaşındaki atık toplayıcısı ise “Devlet bize maaş versin, toplamayalım. Ne yapalım, konutta çoluk çocuk var, geçinmek badire. Örneğin şeker 300 liraydı, bin 300 oldu. Neyle geçineceğiz? Bir oğlan bir ben çalışıyoruz, geçinemiyoruz” diye konuştu.
Yaşar isimli 43 yaşındaki takı toplayıcısı da devletin müsaade verdiği ölçüde çalışmayı sürdüreceklerini belirterek, “Devlet müsaade verirse toplarız. Müsaade vermezse ne yapacağız? Hiçbir şey yok, aslında elim sakat. Ne yapalım, bizim gelirimiz, ekmeğimiz daima bu atık toplamak. Konutumuza gelin bakın, köpek bağlasan durmaz. Sabah 12’den akşam 5-6 ya kadar çalışıyoruz. Her gün çıkıyoruz, hava durumu berbat de olsa âlâ de olsa yaz kış çıkıyoruz. Ekmek parası. Aylığımız yok, gelirimiz yok” dedi.
“SEKTÖRE AFGANLAR DA GİRDİ, HİÇ İŞ YOK”
Atık toplama işine göçmenlerin de girdiğini ve gelirlerinin düştüğünü söyleyen Uğur Çelik (22) isimli genç ise şunları söyledi:
“4-5 yıldır bu işi yapıyorum. İşler orta seviyede. Günlük 6-7 saat çalışıyorum. Haftanın her günü sokakta çalışıyorum. Devletin yeni çıkardığı mesleksel koddan haberimiz yok. Bu türlü bir yasanın çıkması bizi çok tesirler, esasen iş yok. Bölüme Afganlar da girdi, hiç iş yok. Bizim yaptığımız iş geri dönüşüm. Konutta 7 bireyiz, 2 kişi bu işi yapıyoruz. Günlük 70-80 TL para kazanıyoruz. Bu iktisatta kazandığımız para meskene yetmiyor, her şey ateş kıymeti oldu. Bu bu türlü gitmez, bir ‘dur’ demek gerekiyor. Hiçbir şey alamaz olduk. Ayda 2 bin 400 neye yetecek. Bu işi ölene kadar yapacağız, bir toplumsal garantimiz bile yok. Ne benim ne babamın toplumsal garantisi yok.”
“İTHAL ATIK GELİYOR, İŞLER DÜŞTÜ”
Aksaray’da atık toplayıcıların getirdiklerini alıp satan işletme sahibi Ali Deniz, 20 yıldır bu işi yaptıklarını, lakin ithal atık geldiğinden beri işlerinin düştüğünü söyledi. Ali Deniz, “20 yıldır bu işi yapıyorum, çok hoş bir kesim. Bu daldan birçok kişi faydalanıp ekmek yiyor. Yalnız bu ortalar problemlerimiz var. Geri dönüşüm işi çok makûs, bu 10-15 gündür çok bir düşüş var. Herkes problemli, herkesin bağladığı bir maliyet, bütçe var. Şu an kimse hurdasını satamıyor. Hiçbir fabrikaya hurda gitmiyor” diye konuştu.
“YURT DIŞINDAN İTHAL OLARAK HURDA GELİYOR”
“Yurt dışından ithal olarak gelen hurdalar bizim iç piyasamızı etkiledi, bu mevzuda çok rahatsızız” diyen Ali Deniz, “Atık toplayan kardeşlerimiz çok ıstırapta. ‘Jandarma bizi çevirdi, doküman istiyor’ diyorlar. Nasıl doküman istiyor, neye dayanarak evrak istiyorlar; biz bunları da öğrenmek istiyoruz. Bize bununla ilgili bir bahis da gelmedi. Bize deseler ki ‘bize bir doküman verin’ ya da ‘bizden bir doküman alın, bu evrakları de seyyarlara verin, gittiği yerde rahatça işini yapsın, atık toplasın’. Hiçbir formda haberimiz yok, daha evvel bize geldiler, ‘Geri dönüşüm evrakı almanız gerek’ diye fakat bizim iş yerlerimiz unsurlarının hiçbirine uygun değil. Hiçbir meslektaşıma da uygun değil. İnşallah yeni endüstriye geçtiğimizde bu evrakları alacağım” dedi.
“BU İŞİ TÜRKLERİN ELİNDEN ALDILAR”
Göçmenlerin atık işinde kendilerini ilerlettiğini söyleyen Ali Deniz, şöyle konuştu:
“Afgan, Suriyeli şu an Türklerden daha çok her yerdeler. Bu işi Türklerin elinden aldılar diyebilirim. Adamlar bizden daha rahat, hatta bu yüzden işleri bırakanlar bile var. Afganlılar her yerde varlar, hiç kimse de buna müdahale etmiyor. Emniyetten arkadaşlar geliyor; ‘Şuradan bu çalınmış, buradan bu çalınmış’. Benim burada bile çalınıyor. Evvelden bir bekçim vardı, artık ikiye çıkardım. Bekçim olduğu halde çalınıyor. Geri dönüşümün gidişatı hiç yeterli görünmüyor. Türkiye’nin en hoş işi ve en çok katkısı olan iş. Geri dönüşümcüler olmasa plastikler para etmez. Hepsi çöp, biz çöpü canlandırıyoruz. İthal hurdaya ne gereksinimimiz var? Fabrikaları arıyoruz, ‘Biz daha ucuza alıyoruz’ diye yanıt veriyorlar. Avrupa’dan hurda nasıl daha ucuza gelir? Maliyeti var bunun. Evvelden fabrikaya gitmek 2 bin TL akaryakıt yakardı, artık 10 bin TL. Toplanan hurdaya bak, gelen paraya; bak bu nasıl bir matematik. Şu an herkes ziyanda. 10 gündür ziyan etmedik hiçbir esnaf yok, kredi çekecek durumda değil hiç kimse.”
