İsrail’in Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Irit Lillian, Türkiye ile İsrail ortasındaki münasebetlerin sağlam temeller üzerinde geliştirilmesinin değerli olduğunu belirterek, Hamas’ın İstanbul’daki ofisinin kapatılmasının kendileri için kıymetli olduğunun sır olmadığını lisana getirdi.
Türkiye ile İsrail geçmişte çeşitli krizlerle sarsılan münasebetlerinin olağanlaştırılması için karar almış ve bunun için çeşitli adımlar atmaya başlamıştı.
Ankara’da DW Türkçe’nin de ortalarında olduğu bir küme gazeteciye Türkiye ile İsrail ortasındaki olağanlaşma sürecine ait bilgi veren Lillian, iki ülke bağlarının geliştirilmesi konusunda optimist olduğunu ve sağlam temeller kurulmasının kıymetli olduğunu kaydetti.
İki ülke bağlantıları için farklı alanlarda büyük potansiyel bulunduğunu fakat ilerleyen süreçte birtakım problemli alanların da olabileceğini belirten İsrailli diplomat, bunlardan birinin Hamas’ın İstanbul’daki ofisi olduğunu kaydetti.
Türkiye’nin İsrail’in yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere ve Avrupa Birliği tarafından “terörist örgüt” olarak tanınan Hamas’a verdiği dayanak, ikili bağlantılarının gelişmesinin önündeki muhtemel problemli alanlardan biri olarak görülüyor.
Lillian, bu bahsin kıymetli problemlerden biri olduğunu belirterek, “Hamas’ın İstanbul’daki ofisinin varlığı değerli bir konu. Hamas, milletlerarası topluluk tarafından terör örgütü olarak görülüyor ve bu örgütün İstanbul ofisinin kapatılmasını ve üyelerinin gönderilmesini istediğimiz bir sır değil” diye konuştu.
İki ülkenin uzlaştıkları ve uzlaşamadıkları mevzular olmasının doğal olduğunu söyleyen Lillian, “Bunlara karşın iki ülkenin de temel hedefinin bölgemizi daha inançlı ve barışçı kılmak olduğuna inanıyorum” diye konuştu.
Gerek Türkiye gerekse İsrail’de yaklaşan seçimlerden olağanlaşma sürecinin olumsuz etkilenme ihtimalinin sorulmasına karşılık ise İsrailli diplomat, “Umarım olmaz. Zira iki ülkede de hangi hükümetler iktidarda olursa olsun değerli olan karşılıklı çıkarlar, bu ferdî bir husus değil” diye konuştu.
Büyükelçiler ataması ne vakit olacak?
İki ülke uzun bir vakit problemli bir biçimde ilerleyen bağlarını olağanlaştırma kararı almış ve bu çerçevede geçtiğimiz günlerde karşılıklı olarak büyükelçi atama kararı almıştı.
Lillian, İsrail’in Ankara’ya atayacağı büyükelçisi için ismin şimdi belirlenmediğini belirterek, bu sürecin İsrail’de teknik açıdan farklı bir halde ilerlediğini ve bu kademede meslek mi yoksa siyasi bir atama mı yapılacağının şimdi net olmadığını belirtti. İsrailli diplomatın beklentisi birkaç hafta sonra İsrail’deki sürecin tamamlanabileceği tarafında.
Türkiye’nin atayacağı büyükelçinin ismi, meslek mi yoksa siyasi bir atama mı olacağı da şimdi muhakkak değil.
Lillian, Türkiye ile İsrail ortasında vakit zaman tansiyonlu periyotlar olsa da kesilmeyen bir ilgi olduğunu belirterek, “İstikrarsız bir bölgede sağlam temelli bir münasebet istek ettiklerini” kaydetti. Lillian, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Önümüzdeki periyotta ortamızda hiç sorun olmayacak diyemem. Lakin bağlantıların devamı için kararlılıkla çalışmaya devam ediyoruz. Türkiye İsrail’i tanıyan birinci Müslüman devlet ve uzun yıllar bu trenin lokomotifiydi. Artık öteki Müslüman ülkelerle münasebetlerimizi geliştirirken bunların ortasında Türkiye’nin olmaması düşünülemez.”
İlişkilerin sağlam temelde ilerlemesi için diyalog kapısının açık olmasının çok değerli olduğunu belirten İsrailli diplomat, Türkiye’den Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’ın muhatapları ile direkt bağlantıda olduğunu ve iki ülke ortasında beklenen uyuşmazlıkları önlemeye yönelik bir sistem kurulduğunu belirtti.
İki ülke alakalarının geliştirilmesinde İsrail için değerli motivasyon hususlarından birisinin İran olup olmadığının sorulması üzerine de Lillian, “İran’ın bölgeye tehdidinin” de bir motivasyon olduğunu fakat tek etmen olmadığını, en kıymetli motivasyon kaynağının tarihi bir geçmişi bulunan Türkiye-İsrail alakalarını tekrar rayına koymak olduğunu kaydetti.
“EastMed projesinden vazgeçmeyeceğiz”
İki ülkenin güç alanında ne çeşit iş birliklerine gidebileceklerinin sorulmasına karşılık Lillian, “Enerji deyince herkes doğal gazı konuşuyor lakin doğal gaz aslında geçmişte kaldı, gelecek yenilenebilir enerjide” cevabını verdi.
İsrail, Yunanistan, Mısır ve Güney Kıbrıs’ı kapsayan Doğu Akdeniz’deki EastMed doğalgaz boru sınırı projesine “asla sırtlarını dönmeyeceklerini” belirten Lillian, fakat bunun öbür projelerin ileriki etaplarda konuşulmayacağı manasına da gelmeyeceğini kaydetti.
ABD, İsrail doğal gazını yaklaşık bin 900 kilometrelik bir güzergah üzerinden Kıbrıs’ın güneyine, oradan Girit Adası’na ve Girit’ten Yunanistan ana karasına ulaştırması öngörülen EastMed projesine verdiği takviyesi Ocak ayında çekmişti.
Turizm alanında geçmiş yıllarda gözlenen düşüşe karşın şu anda çok sayıda İsrailli turistin Türkiye’ye gelmeye başladığını belirten Lillian, bir evvelki yıla nazaran İsrail’den Türkiye’ye gelen turist sayısının yüzde 300 arttığını, bu yıl şu ana kadar yaklaşık 400 bin kişinin Türkiye’ye geldiğini bildirdi.
Lillian, İsrail hava yollarının Türkiye’de tekrar operasyonel hale gelmesinin de iki ülke ortasındaki iktisat ve turizm bağları açısından değerli olduğunu belirterek, geçen yılki 8 milyar dolarlık ticaret hacminin 10 milyar dolara çıkartılmasını hedeflediklerini kaydetti.
Bu ortada Türkiye-İsrail karma ekonomik komitesi Eylül’de İsrail’de toplanacak. Komite son olarak 2009da bir ortaya gelmişti.
