Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, seçim, cumhurbaşkanı adaylığı, ekonomik kriz ve ittifaklar üzerine dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Davutoğlu, Millet İttifakı Cumhurbaşkanı adayının AK Parti ve MHP tabanından en fazla oyu alabilecek kişinin olması gerektiği görüşünü lisana getirdi. Davutoğlu “Esas olan seçimi kazanmak” dedi. İç karışıklık olabileceğine yönelik tartışmalar üzerine konuşan Davutoğlu “Özellikle bu kış ile ilgili nitekim ben çok korku duyuyorum” sözlerini kullandı.
Ahmet Davutoğlu, HDP’nin “Altılı masa cumhurbaşkanı adayını belirlerken şeffaf bir biçimde müzakere etsin” talebi hakkında ise şöyle dedi: “Biz Gelecek Partisi olarak bu türlü bir istişarenin tüm partilerle yapılmasında bir sakınca görmeyiz.” Davutoğlu’nun T24’ten Murat Sabuncu’ya verdiği mülakat şöyle:
Türkiye’de de seçimler kaybedilse bile iktidarın idaresi devretmeyeceğine dair vakit zaman tartışmalar oluyor. Nasıl bakıyorsunuz buna?
Bu tıp bir risk mevcut olsa bile, Türkiye’de seçim sonuçlarına uyulmaması üzere bir tartışmanın yaygınlaşmasını tehlikeli bulurum. “Şüyuu vukuundan beter” der eskiler. Bu tıp söylentilerin yayılması olmasından daha tehlikelidir, zira daha seçimler olmadan sandığa, seçime ve demokratik sisteme inancı sarsar. Sandık siyasal buhranların tek tahlil aracıdır. Ona itimat sarsıldı mı, toplumsal tansiyonlar tırmanır. Ayrıyeten bu söylentilerin yayılması bu cins makûs senaryoların gelişmesini tetikleyen sonuçlar doğurabilir.
Türkiye’nin uzun demokratik sürecinde, seçimlerin yapılış formundan sonra iktidarı kaybeden birinin iktidarda kalması ihtimalini mümkün görmüyorum. Fakat şayet halkın bu türlü bir korkusu varsa, bu konuşuluyorsa bizim muhalefet olarak seçimlerin adil bir formda yapılacağı, kaybedenin iktidarı barışçıl yollarla kazanana devredeceği istikametinde teminat vermemiz lazım. Bizim misyonumuz bu tip spekülasyonlar üzerinden korku büyütmek yerine gerekli önlemleri almak. Şunu da bilhassa söyleyeyim. Biz muhalefetteki partiler olarak da Gelecek Partisi olarak da seçim sonuçlarını herkesin kabul etmesi için gereken her türlü çabayı vermeye de hazırız.
Bir yandan iktidara da çok uzak olamayan bir cemaatin başındaki isim öte yandan Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ bir iç savaş riskinden bahsediyor. Siz bir taraftan kaygının telaşın yaygınlaştırılmaması gerektiğini söylüyorsunuz fakat bu riskler konuşuluyor.
Şunu söz edeyim şuurlu ve sorumlu her siyasetçi her senaryoya hazırlıklı olmak zorundadır. Maalesef Türkiye’nin içinde bulunduğu kutuplaşma ortamı çok olumsuz senaryoları gündeme getirecek özelliklere sahip. Şayet bir ülkede bu kadar süratle yaygınlaşan bir kutuplaşma varsa, şayet bir ülkede fakirleşmenin sebebi olan bu türlü bir yolsuzluk ortamı varsa, organize kabahat örgütleri cirit atıyorsa, bu türlü bir yerde istikrar olması çok güç.
Özellikle bu kış ile ilgili nitekim ben çok tasa duyuyorum. Bu kış bilhassa ekonomik kurallar bağlamında birtakım olaylar yaşanabileceğinden tasa ediyorum. Hepimizin bütün devlet ve siyaset adamlarının makul bir noktada buluşması lazım. Seçimlere suhuletle gidilmesi lazım. Bu çeşit söylentilerin yayılmasını gerçek bulmam lakin net konuşmak gerekirse bu kış bu tip toplumsal risklerin oluşması durumu ile karşı karşıya kalabiliriz. Ekonomik durum sebebiyle bu risk var. Gittiğim yerlerde toplumsal bir basınç olduğunu görüyorum. Ekonomik ıstıraplardan kaynaklanabilecek toplumsal tansiyonlar konusunda hepimizin müteyakkız ve dikkatli olması gerekiyor.
7 Haziran – 1 Kasım ortası daima akıllara geliyor alışılmış. Siz o devir başbakandınız. 10 Ekim davasının 16. duruşması vardı dün. Orada sizin de dinlenmeniz istendi. O günlerde yaşananlarla ilgili söyledikleriniz de oldu. O sürece misal bir risk görüyor musunuz siz?
O günler terörle çaba manasında sıkıntı günledi. Bir yandan PKK terörü bir yandan IŞİD terörü. Bir taraftan terörün her tipine karşı çetin bir gayret verdik, öteki taraftan da ekonomik istikrarı korumak ve adil ve objektif kriterlere uygun bir seçimi gerçekleştirmek için büyük bir uğraş gösterdik.
O günden bugüne değişen değerli bir nokta var: Ekonomik kurallar. O günlerde terörle gayrete ve iki seçime karşın Türkiye’de tüketici enflasyonu yüzde 7 ler, üretici enflasyonu yüzde 5’ler, dolar 2.80 TL civarındaydı. Kişi başına gelir 11 bin dolara yakın seviyedeydi. Risk primi ise 260 bandındaydı. Bugün ise TÜİK sayılarına nazaran bile tüketici enflasyonu yüzde 78, üretici enflasyonu yüzde 138, dolar 17.50, Türkiye’nin risk primi ise 900’ü aştı. Yani kıyas kabil değil. O vakit bir yıl içinde iki seçime ve ağır bir terörle uğraşa karşın iktisat son derece düzgün bir performans gösteriyordu ve beşerler bilhassa de gençler geleceğe ümitle bakabiliyorlardı.
Şimdi ise tam aksi. Yaygın intihar olaylarına kadar giden ağır bir karamsarlık ortamı var. En vahimi de kendi fanuslarında yaşayan iktidar mensupları bunun farkında değil. Bir taraftan toz pembe bir tablo çizerken öteki taraftan toplumsal tansiyonu tırmandıran bir telaffuz kullanıyorlar. Güç, besin ve kira fiyatlarının daha da artacağı kış aylarından çok telaşlıyım.
İktidardakilere sesleniyorum: Ya çabucak seçime gidin ya da rasyonel ekonomik siyasetlere yönelin ve toplumsal tansiyona dayalı siyasetlerden kaçının. Ateşle oynamayın, kendinizi de ülkeyi de felakete sürüklersiniz.
Bu kış başta ekonomik yıkıntı riskler var dediniz. Pekala bu durum iktidarın işine gelir mi? Türkiye 2016 darbe teşebbüsü sonrası 40 gün diye OHAL ilan etti, iki yıl sürdü, bu koşullarda sistem değiştiren referanduma gidildi.
İktidar her şeyi kullanmak isteyebilir. Ne yazık ki bugünkü iktidarın iktidarda kalmak için kullanmayacağı şey yok. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle, güçler ayrılığının ortadan kalktığı bir durumla karşı karşıyayız. İktidarlarını muhafazaya çalışacaktır Sayın Erdoğan ve Sayın Bahçeli. Bu türlü bir risk her vakit var. Ona karşı gerekeni yapmak, halkı uyarmak ve iktidarın tansiyon ve kutuplaştırma tuzağına düşmemek de bizim muhalefet olarak misyonumuz.
Altılı masanın birinci tipinin son toplantısı 7 Ağustos’ta yapılacak. Anayasa ile ilgili çalışma var, iktisat ile ilgili çalışma var. Bu toplantının ana gündemi ne olacak?
Geçen ay Sayın Akşener’in başkanlığında yaptığımız toplantıda ortak bir müşahedede mutabık kaldık. Aslında son altı ay içinde Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Modeli, Temel Unsurlar ve Maksatlar, Seçim Güvenliği ve Ekonomik Kurumların Islahatı üzere değerli dokümanlar üretmekle birlikte bu metinlerin kamuoyunca yaygın bir biçimde anlaşılmasını sağlamakta yetersiz kaldık. Bu eksikliği görerek ortak bir bağlantı kurulu kurmaya karar verdik.
Şimdi Saadet Partisi’nin konut sahipliğinde hem oluşturduğumuz tüm kurulların faaliyetleri gözden geçirilecek hem de başta Anayasa kurulun hazırladığı metin muhtemelen onaylanarak kamuoyu ile paylaşılacak.
İkinci tıp önderler buluşması devam edecek mi?
Onu önderlerle görüşeceğiz. Süreç natürel ki devam edecek, lakin tahminen yeni modeller geliştirebiliriz.
İlk tıbbın sonunda altılı masanın seçim ittifakına gerçek gidip gitmeyeceği konusu değerli. Cumhurbaşkanı adaylığının dışında soruyorum.
Seçim ittifakını yanlışsız tanımlamak lazım. Cumhurbaşkanlığı seçimi ve milletvekili seçimi iki farklı mantık ve süreç öngörüyor. Olağan siyasette her an her şey olabilir lakin Sayın Bahçeli bir sürpriz yapmazsa Kasım ayında erken seçim mümkünlüğü gitgide azalıyor. Fakat, berbatlaşan ekonomik kurallar kış ortasında bir seçimi bile masaya getirebilir
Milletvekili seçimlerinde seçim takvimi hayati kıymet taşıyor, zira yeni yasa ile belirlenen seçim sisteminin uygulanması için bir yıl koşulu gerektiği için uygulanacak seçim sistemini belirleyecek olan şey seçim takvimi.
Eğer eski seçim sisteminin uygulanacağı bir takvimde seçime gidilirse daha derinlikli ittifak yapıları gündeme gelir. Şayet yeni yasa ile seçime gidilecek bir takvim ortaya çıkarsa daha esnek ittifak yapıları devreye girecektir, zira bu durumda ittifakların sağlayacağı avantaj son derece hudutlu.
Dolasıyla TBMM seçimleri için farklı modeller ortaya koyabiliriz. İttifak içi ittifaklar olabilir. Değerli olan en fazla muhalefet milletvekilinin parlamentoya girmesi. Gönül ister ki 400 milletvekili çıkaralım parlamenter sisteme çabucak geçelim. Ya da 360 milletvekili çıkaralım referanduma götürelim. Lakin bunlar yapılamazsa önümüzdeki periyodu birlikte yönetme sorumluluğu ile karşı karşıyayız. Hasebiyle parlamento seçimlerinde en fazla milletvekili çıkartmak en değerli öncelik. Partiler bu bahiste rastgele bir önyargı olmaksızın iş birliği yapmaya hazır olmalı.
Yüzde elli prensibinin geçerli olacağı Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ise şu andaki kararımız ortak bir aday çıkarmak istikametindedir. Ortak aday da seçim tarihi muhakkak olduğunda konuşarak sonuca varacağımız bir konu. Orada da gönül ister ki tek aday olsun. Fakat olmaması durumunda bile yeniden altılı masanın uyum içinde olması Türkiye’nin istikrarı için kıymetli olacaktır.
Cumhurbaşkanı adayının belirlenmesi noktasında bir anket mi yaptıracaksınız?
Bugünkü anketlerin sıhhati konusunda hepimizin önemli rezervleri var. Her şeyden evvel önemli bir dehşet iklimi var. Anketçiler 2000 şahıstan karşılık alabilmek için en az 15.000 bireye sormak zorunda kaldıklarını söylüyorlar. Bu tabloda iktidara net olarak oy vereceğini söyleyenlerle daha evvelki seçimlerde muhalefete oy veren seçmenin kanaatleri daha net ortaya çıkabiliyor. Öteki bir deyişle siyasi tercihi keskin kesitler daha net konuşabiliyor. Fakat bundan sonra temel siyaseti belirleyecek kesim AK Parti ve MHP’den kopmuş-kopacak olanlar. Burada bizim yükümüz olduğunu herkes biliyor. Bu kesim farklı telaşlarla ankete karşılık vermekten kaçınıyor, zira işten atılma, yakınlarının baskı görmesi ve toplumsal yardımların kesilmesi üzere dertler taşıyor.
Diğer bir faktör ise maalesef anket çalışmalarının gitgide bir dal hâlini almasından kaynaklanan etik bir sapma da var. Siyasi boşluk algısından doğan son derece gereksiz bir rekabet ortamı var. Hangi anket firmalarının iktidarla iç içe, hangilerinin kimlerle çalıştığına dair kanaatler sağlıklı kararlar alınması bağlamında ortamı zehirliyor, mümkün adaylar ortasında belirli bir tansiyona yol açabiliyor. Ülkemiz tarihinin en kritik sürecine girerken alacağımız kararlarda fırsatçı ve manipülatif tesirlerle karar veremeyiz. Doksanlı yıllarda başbakan tayin ettiğini tez eden basının yerini şimdilerde Cumhurbaşkanı tayin eden anket firmalarının alması demokratik rekabet ortamını zaafa uğratır.
Anket olamayacaksa ne olacak? Ankette isim çıkanlar belirli aslında. Öbür adaylar da olabilir mi?
Aynı isimler ortasında bu yarış varmış üzere gözükmesi anketlerde daima tıpkı isimlerin sorulması sebebiyle. Türkiye’nin saygın kabul edilen anket şirketlerinden birisinin soru formu var elimizde. “Türkiye’yi kimin yönetmesini istersiniz?” sorusu soruluyor, aklınıza gelebilecek bütün isimler var, yalnızca o listede Tayyip Erdoğan dışında geçmişte ülkeyi yönetme sorumluluğu üstlenmiş tek kişi olan bir başbakan olarak bizim ismimiz yok. Mevzuyu özelleştirmek için söylemiyorum, tahminen öbür anketlerde de diğerlerinin ismi olmayabilir.
Cumhurbaşkanlığı makamı aziz ve onurlu bir makamdır. Hele hele bugünkü sistemde harika bir güç makamıdır da. Bir siyasi boşluk ortamı algısıyla birçok siyasetçinin bu makama talip olması da doğaldır. Lakin böylesi kritik bir süreçte bu makamın birebir vakitte ateşten bir gömlek olduğunu da herkesin görmesi gerekir. Onun için bu ateşten gömleğin sorumluluklarının paylaşılması lazım. Bunun için evvel geçiş sürecinin idare prensiplerinin ve süreçlerinin belirlenmesinde yarar var. Kimse altı önderden şu yahut bu anket üzerinden bir isim belirleyerek bu harikulâde gücü o isme devretmesini beklememeli.
Önce geçiş sürecinin düzenekleri belirlenmeli sonra aday konusu ele alınmalı. Bizim bu mevzuda tek imzalı Cumhurbaşkanı kararnamesi yerine parlamenter sistemdeki Bakanlar Heyeti kararına emsal Cumhurbaşkanlığı kararnamesi uygulaması üzere kamuoyu ile de paylaştığımız tekliflerimiz oldu. Başkanlar olarak evvel bu işleyiş unsurlarında mutabık kalacak, sonra adaylık sıkıntısını ele alacağız.
Tekrar sorayım. Anket olmazsa nasıl bir model olacak?
Anket olmaz demiyorum. Açık bir biçimde şu yahut bu partiye, bireye yakın ya da angaje olduğu bilinen anket şirketleriyle bu olmaz diyorum. Başka bir değerlendirmeyi biz kendi ortamızda yaptırabiliriz. Lakin bir bölüm haline gelmiş şirketler üzerinden bir değerlendirmeyi yanlışsız bulmam. Şu andaki mevcutlar üzerinden olmaz. Altı başkan de bu anket şirketlerinden şu ya da bu biçimde muzdarip. Hepimizin mutabık kaldığı objektif ve bilimsel bir araştırma ya da anket yapılabilir.
Altılı masadaki önderler birbirleriyle anlaşıyor mu?
Beni memnun eden konu şu başkanlar ortasındaki insani hukuk çok gelişti. Herkes birbirinin hassas olduğu, kıymet verdiği noktaları biliyor ve insani bağlar, toplumsal münasebetler gelişti. Yarın birbirimizle rekabet etsek bile bu rekabet Sayın Erdoğan ve Sayın Bahçeli’nin sürdürdüğü üzere bir rekabet olmaz. Parlamenter sisteme geçtikten sonra bu altı parti birbirleriyle rekabet etseler dahi bunun bir nezaketi olur. Birbirimizi tanıyoruz, biliyoruz, ortak bir Türkiye ideali etrafında konuşmalar gerçekleştirdik. Bunun çok kıymetli bir basamak olduğunu düşünüyorum.
Türkiye’nin önündeki 10 yıl için en büyük tehlike var olan iktidarın otoriter yapısının sürmesidir. En büyük imkan ise muhalefette oluşan bu insani tablodur. Birbirimize dönük hürmet ve nezakettir. Önümüzdeki periyot siyaseti yumuşatacak olan da budur. Bu manada süreçten memnunum. Fakat şu beklenmesin altı önder bir ortaya gelir ve bir anda Türkiye’nin sıkıntıları çözülür. Meseleler bir anda ortaya çıkmadığı üzere bir atakta de çözülmez. Önümüzdeki sürecin zorluklarının farkındayız. Lakin altı ayda kıymetli aralıklar aldık.
Bir söyleşinizde ‘kimi yerlerde yolda yürürken CHP ile ne işiniz var diyenlerin’ varlığından kelam etmiştiniz. Altılı masanın bir ortada verdiği fotoğraftan sonra bunda bir azalma var mı yoksa devam ediyor mu?
Devam ediyor. Sorunun dozunda farklılık oluyor. Kimileri provokatif nitelikli. Kimileri da uygun niyetli. Yeterli niyetten kastım hakikat manasına gelmiyor. “Biz sizi başbakanımız olarak beğendik oy verdik CHP ile birlikte olmak yerine tek başına olsanız daha âlâ olur” diyorlar. İzah ediyorum. Sabırla Türkiye’nin içinde bulunduğu durumu ve birlikteliğin değerini anlatıyorum. Fakat düzgün ki berabersiniz diyen bir topluluk da var. Beni bu cins reaksiyonlardan daha çok kaygılandıran ‘rövanşist yaklaşımla bütün Ak Parti geçmişi olanlara, külliyen kollektif bir kabahat altındadır’ diyenlerin yansıları. Bunlar muhalefetin ortak tabanını sarsmaya yönelik reaksiyonlar. Her iki reaksiyona de sağduyuyla yanıt vermek gerektirir.
Milletvekili seçimleri için altılı masa içinde farklı koalisyonlar olabilir dediniz. En konuşulan Gelecek, DEVA ve Saadet’in yani muhafazakârların bir ortada olabileceği yapı. Burada gelişme var mı?
Şu anda yeni bir durum yok. Lakin ben tekrar altını çizerek şunu vurgulamak isterim. Türkiye’de 1950’den bu yana büyük siyasi değişimlerde sağ muhafazakâr bir kitlenin dönüştürücü gücü görüldü. 1950 Demokrat Parti’nin çıkışı, 1965 Adalet Partisi ithal ikameci siyasetlerle endüstrileşme stratejisi, 1983 sonrası Özal’ın dünyaya açılan vizyonu daha sonra AK Parti’nin birinci devri. Hepsi bu geniş kitlelerin dönüşüme inandırılması ile yaşandı. İdris Küçükömer’in yetmişli yıllarda kaleme aldığı “Düzenin Yabancılaşması” yapıtında öne sürdüğü tez bugün için de doğrudur: Büyük ve devrimci dönüşüm bu geniş muhafazakâr kesitler üzerinden gerçekleşiyor. Buradan hareketle şu anda da Türk siyasetini değiştirecek ana odak ana yer 2002’den 2015’e kadar AK Parti’de konsolide olan oyların yeni bir yere akması. Bunun CHP’ye akmasının neredeyse imkansız olduğunu biliyoruz. Burada kararsız kitlenin akacağı yerler bu kitlelerin kendilerinin temsil edildiğine inandıkları partiler. Ne kadar çok AK Parti yerinden kitleleri kendimize çekersek Türk siyaseti o kadar süratli dönüşür. O bakımdan onlara itimat vermek lazım. Hâlâ o kitlelerde üç korku ehemmiyet taşıyor.
Bir; 28 Şubat’a geri dönüp dini özgürlükleri kaybeder miyiz? Tayyip Erdoğan bunu tahrik ediyor. Orada teminat vermek lazım. Asla 28 Şubat geri gelmeyecek bunun koruyucusu da hamisi de Erdoğan değil biziz demek lazım.
Altılı masa öncesinde üç parti tarafından yani Gelecek, Saadet ve Deva, bu türlü bir teminat verilmesinin gerçek olacağı kanaatindeydim lakin maalesef bütün gayretlerimize karşın böylesi bir mutabakat oluşmadı. Altılı masada temel unsurlar metninde beşinci unsur bu teminata matuftur. Bütün başkanlarca imzalanan bu unsurun sonunda açıkça “din ve vicdan özgürlüğü çerçevesindeki kazanımların koruyucusu ve garantisi olacağız” deniyor.
İkinci değerli tasa, bilhassa savunma sanayii başta olmak üzere dış siyaset ve güvenlikle ilgili bir zafiyet olur mu telaşı? Bu mevzuda da teminatı biz verebiliriz, zira o kitleler bizim aktif olduğumuz devirde çok boyutlu dış siyaset uygulamalarındaki kazanımların da, şu anda “aptal olma” denen mektuplarla, 3-5 milyar dolarlık swap için boyun eğmelerle yaşanan prestij kaybının da farkında. Temel Prensipler ve Maksatlar metninin 10. Hususunda de bu bahiste gerekli teminat veriliyor.
Üçüncüsü ise toplumsal yardımlar. Bu bahiste da yeniden tıpkı metnin 7. Unsurunda ortak olarak toplumsal devlet prensibi çerçevesinde teminat veriyoruz.
HDP altılı masa alakası. 6 milyon seçmen var. İsterseniz oy manasında isterseniz barış manasında bakalım. HDP ile masanın bağı ne durumda?
Bir sefer HDP altılı masanın içinde değil. Onlar başka bir ittifak oluşturdular. Sayın Erdoğan ve Bahçeli kendileri Osman Öcalan’ı televizyona çıkartıp, Abdullah Öcalan’dan mektup getirirken altılı masanın HDP ile bağı üzerinden bir algı oluşturmaya çalışıyorlar.
HDP Altılı Masa’da olmamakla birlikte partilerin tek tek HDP ile bağları var, bizim de var. HDP yahut rastgele bir partinin dışlanmasını yanlışsız bulmuyoruz. Hangi parti olursa olsun Türkiye’de yasal taban içinde faaliyet gösteren her parti ile ilgiyi doğal buluruz. Parti kapatılmasına ilkesel olarak karşıyız. Münasebetiyle bu manada bir alaka kurulmasına karşı değiliz. Ancak doğal olarak her partinin kendi siyasetleri, öncelikleri ve rezervleri olabilir, buna da hürmet duymak gerekir.
HDP altılı masa cumhurbaşkanı adayını belirlediği vakit bizimle de şeffaf bir biçimde müzakere etsin diyor. Buna nasıl bakıyorsunuz?
İkili bazda herkesle müzakere edilir. Ben bunu yanlış görmem. Her kısımla sivil toplumla da istişare edebiliriz. Siyasi partilerle de yani altılı masa dışındakilerle de. Mesela HDP yanında Yine Refah Partisi, Hüdapar, Değişim Partisi, Demokratik Sol Parti, Bağımsız Türkiye Partisi ve başkaları ile de…Cumhurbaşkanı adayı altılı masanın adayı olsa da çok daha geniş bir tabanda oy talep edecek ve her oy değerli olacak. Biz Gelecek Partisi ismine bu türlü bir istişarenin bütün partilerle yapılmasında bir sakınca görmeyiz. Lakin altılı masaya gelince burada tüm önderler ismine bir şey söylemeyi gerçek bulmam.
Açık orta cumhurbaşkanlığı diye bir tarif çok konuşuluyor. Yeniden anketlere bakıp Kemal Kılıçdaroğlu ‘açık orta kazanamayacak aday olmasın’ diyorlar. Bu duruma nasıl bakıyorsunuz?
Esas olan seçimi kazanmaktır. Seçimlerde açık orta kazanılacak diye bir kural yok. Bu sistemi Sayın Erdoğan ve Sayın Bahçeli getirdi. Artı 1 oy alan kazanır.
Az fark manüpile edilir mi, telaşı bu…
Oraya geleceğim. Bunun manüpüle edilmemesi için elimizden gelen uğraşı gösteririz. Cumhurbaşkanı adaylığında açık orta konusunu güçlendirecek isim AK Parti ve MHP tabanından en fazla oyu alabilecek isim demektir. Bunları en kapsamlı formda düşünerek bir aday konusunda hareket etmek gerekir. Ancak öncelikli gayemiz seçimi kazanabilecek bir isim bulmak. Ne kadar yüksek oy oranıyla seçim kazanılırsa toplumdaki o kadar çabuk azalır. İkinci çeşide kalma ihtimali de kelam konusu olabilir. İkinci tıpta muhalefet lehine farkın açılabileceğini de düşünüyorum. Ancak birinci tıpta açık orta bir farkla bitmesi toplumu rahatlatır.
